Ngày Quốc tế Thiếu nhi là ngày lễ vì trẻ em, vì thế hệ tương lai của loài người tiến bộ. Đồng thời cũng là ngày nhắc nhở mọi người hãy bảo vệ và chăm sóc trẻ em tốt hơn.
Quốc tế Thiếu nhi trên thế giới
Có lẽ đây là ngày lễ “đa dạng” nhất, không chỉ vì… mỗi nơi một phách (về thời gian), mà còn vì mỗi quốc gia đều có thể đưa ra một lý do, một nội dung khác nhau cho ngày lễ này. Tuy nhiên, một điểm chung là dù ở đâu đi nữa, trong Ngày Quốc tế Thiếu nhi, các em nhỏ cũng là trung tâm của sự kiện, được quan tâm hơn, được tham gia các chương trình, trò chơi vui vẻ và được nhận quà từ cha mẹ, người quen.
Ngày Quốc tế Thiếu nhi được coi là có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ, ở nước này, từ năm 1920 trở đi, trẻ em có một Ngày Thiếu nhi vào 23-4. Năm 1925, trong phiên họp của Đại hội Phúc lợi Thiếu nhi Quốc tế tại Ganeva, Thụy Sĩ, Đại hội đã kêu gọi thế giới nên dành ngày 1-6 cho Ngày Quốc tế thiếu nhi .
Tuy nhiên, như ở dạng hiện tại, Ngày Quốc tế Thiếu nhi gắn liền với Nghị quyết tháng 11-1949 của Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế, với mục đích tổ chức những chiến dịch cứu trợ trẻ em tại những quốc gia chậm phát triển hoặc đang lâm vào cảnh chiến tranh. Ngay sau đó, nhiều tổ chức dân chủ quốc tế như Liên hiệp công đoàn thế giới, Liên đoàn thanh niên dân chủ quốc tế, đã hoàn toàn nhất trí với quyết định trên của Liên đoàn Phụ nữ dân chủ quốc tế. Nhiều nước trên thế giới cũng đã hưởng ứng lời kêu gọi này, đặc biệt là các nước thuộc khối XHCN (cũ), và thông thường đã chọn ngày 1-6 làm Quốc tế Thiếu nhi.
Trong các nước xã hội chủ nghĩa – nơi mà chính quyền đã thuộc về những người lao động – Đảng cộng sản và Nhà nước nhân dân luôn luôn quan tâm tới đời sống của thiếu nhi, dành cho các em – những người chủ tương lai – những điều kiện ưu đãi nhất của xã hội. Các em được học hành, vui chơi, lớn lên một cách đầy đủ nhất, hạnh phúc nhất. Đúng như Lê-nin đã nói: “Từ trước đến nay, con cháu chúng ta chỉ được nghe qua những chuyện thần tiên, những điều chúng mơ ước. Nhưng hẳn các đồng chí thấy rõ rằng nền móng lâu đài xã hội chủ nghĩa mà chúng ta đã đặt xuống không phải là một ảo tưởng. Con cháu chúng ra sẽ xây dựng lâu đài ấy hăng hái hơn chúng ta”.
Ở nước ta, mặc dầu trong hoàn cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, nhất là do những tàn phá cực kỳ nặng nề của mấy chục năm chiến tranh, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã hết sức quan tâm chăm sóc, giáo dục thiếu nhi – những người làm chủ tập thể tương lai của đất nước – đã cố gắng dành cho các em những điều kiện tốt đẹp nhất trong đời sống, học tập và sinh hoạt. Hàng năm, ngày 1 tháng 6 và ngày Tết Trung Thu đã thành những ngày hội vui chơi tưng bừng của thiếu nhi nước ta.
Trong ngày 1/6, thường xuất hiện một lá cờ rất đặc biệt. Nền lá cờ có màu xanh lá cây tượng trưng cho sự phát triển, hòa hợp, tươi trẻ và sáng tạo của thiếu nhi. Trẻ em được bao quanh bởi những khả năng để phát triển. Tất cả những gì thiếu nhi phải làm là phải vươn lên và nắm lấy.
Trẻ em là mấu chốt để chúng ta chung sống hòa bình, khoan dung không phân biệt chủng tộc, tôn giáo, vóc dáng, trí tuệ và tầng lớp trong xã hội. Ngôi sao được tạo bởi những chiếc chân tượng trưng cho ánh sáng. Nếu chúng ta lựa chọn, chúng ta có thể sẽ là một đốm sáng của thế giới. Năm điểm trên ngôi sao tượng trưng cho năm châu.
Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á và nước thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước về quyền trẻ em – Văn kiện pháp lý Quốc tế đầu tiên đề cập toàn diện đến các quyền trẻ em dựa trên nguyên tắc trẻ em có quyền được chăm sóc, bảo vệ và giúp đỡ đặc biệt.
* Những ngày lễ khác của Thiếu nhi thế giới
Các tổ chức quốc tế lớn còn đề xuất một số ngày lễ dành cho thiếu nhi, dù những dịp này không được biết đến nhiều như 1-6.
Ít người để ý rằng tổ chức UNICEF (Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc), từ năm 1954, đã đề ra Ngày Thiếu nhi Thế giới vào 20-9 để hướng sự chú ý của thế giới vào công cuộc giúp đỡ trẻ em tại các nước chậm phát triển. Nhiều quốc đã hưởng ứng lời kêu gọi này và hàng năm, tổ chức Ngày Thiếu nhi vào 20-9.
Ngày 20-11-1959, Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua Tuyên bố về quyền trẻ em và từ đó, ngày này trở thành Ngày Quyền trẻ em Thế giới. Đây là một dịp rất có ý nghĩa và bổ sung được thêm một mục đích của Ngày Thiếu nhi, so với tiêu chí ban đầu (là hỗ trợ trẻ em những quốc gia đói kém và bị ảnh hưởng của chiến tranh).
Độc lập với các đề xướng của những tổ chức quốc tế lớn, mỗi quốc gia còn có thể có những Ngày Thiếu nhi vào thời điểm riêng, theo đặc thù từng địa phương. Bách khoa toàn thư mở Wikipedia có đưa ra một số dữ liệu thú vị trong vấn đề này:
- Tại Ấn Độ, Ngày Thiếu nhi là 14-11, trùng với ngày sinh của thủ tướng đầu tiên của nước này, ông Jawaharlal Nehru, người nổi tiếng vì tình thương yêu trẻ em và vì thế, thường được gọi bằng cái tên “Bác Nehru”. vào dịp này, các trường sở tổ chức những chương trình văn hóa và những cuộc thi cho cả học sinh lẫn thày cô giáo.
- Tại Đức, trước khi thống nhất, Đông Đức kỷ niệm Quốc tế Thiếu nhi vào 1-6 và Tây Đức vào 20-9, nhưng hai ngày này chỉ mang tính chất những ngày thể thao trong nhà trường, thậm chí nhiều người còn không biết đến chúng như ngày hội của thiếu nhi. Từ năm 1990, Quốc tế Thiếu nhi ở CHLB Đức được ấn định thống nhất là 1-6.
- Tại Nhật Bản, từ năm 1948, Ngày Trẻ em 5-5 là ngày nghỉ và cũng là ngày lễ quốc gia; người Nhật coi ngày này có nguồn gốc từ Trung Quốc và vào dịp ấy, các gia đình – theo truyền thống – lại cùng nhau thả diều.
- Điểm đặc biệt là tại vùng Trung và Nam Mỹ, gần như Ngày Thiếu nhi của mỗi quốc gia đều được tổ chức vào những thời điểm khác nhau. Ở Argentina, đó là Chủ nhật thứ hai của tháng Tám, ở Brazil là 12-10, ở Chile là Chủ nhật đầu của tháng Tám, ở Colombia là hai ngày cuối tuần của tháng Tư, ở Peru là 14-10, ở Mexico là 30-4, ở Cuba là Chủ nhật thứ ba của tháng Bảy…
